Wat bedoelen we met neurorevalidatie? Het idee is dat patiënten met een functionele stoornis als het ware hun zenuwstelsel opnieuw de normale bewegingspatronen moet aanleren. Het gaat daarbij om de manier waarop een patiënt met zijn klachten omgaat en om het verbeteren van de beweging.
Activiteiten
Veel patiënten merken dat hun energieniveau, de vermoeidheidsklachten, maar ook de andere functionele symptomen erg op en neer gaan. De ene dag voelt u zich goed, en probeert u zoveel mogelijk te doen. Veel mensen proberen ook om de schade in te halen en alles te doen waar ze op mindere dagen niet aan toe komen. De andere dag gaat het niet goed, heeft u weinig energie en veel klachten. Als de symptomen weer erger worden, is dat slecht voor de motivatie: het voelt alsof u weer terug bij af bent. Vaak komt het erop neer dat u op goede dagen teveel doet, en op mindere dagen te weinig.
Figuur 1. De grafiek laat de ernst van de symptomen zien. In de tijd wisselen de symptomen vaak sterk, soms zijn er weinig klachten, soms veel.
... Er zullen dagen blijven waarop u het gevoel heeft weer helemaal terug bij af te zijn. Maar het belangrijkste is dat u op de lange termijn verbetert..
Een bekend en belangrijk principe in het revalideren is het beter indelen van activiteiten. Op goede dagen moet u zichzelf meer tijd gunnen, niet teveel hooi op uw vork nemen en wat rustiger aan doen. Op mindere dagen is het echter belangrijk niet teveel toe te geven aan de symptomen (een moeilijke opgave!), en net zoveel inspanning te leveren als op goede dagen.
Zonder twijfel zullen er altijd dagen zijn waarop het weer minder goed gaat, en voel u zich weer alsof er niets veranderd is, maar in werkelijkheid zorgt deze aanpak ervoor dat u langzaam maar zeker wel verbetert. U kunt zien wat het effect daarvan is in de tweede grafiek hieronder.
Figuur 2. Deze grafiek laat zien wat er gebeurt als patiënten aan hun activiteiten niveau werken. De klachten blijven nog steeds wisselen: soms zijn ze ernstig, soms milder, maar in het algemeen gaat het beter met de klachten. Na langere tijd wordt de situatie beter (en de klachten minder).
Energie
Meer activiteit, sporten en bewegen bv, brengt soms kortdurend meer klachten met zich mee. Maar het is zeker niet zo dat teveel activiteit of inspanning zorgt voor beschadiging of overbelasting van het zenuwstelsel of de spieren en dus de klachten op lange termijn erger maakt. Op de lange termijn zorgt meer activiteit voor een betere kwaliteit van leven, en vaak ook voor minder symptomen.
... Activiteit kan de symptomen verergeren, maar dat veroorzaakt geen schade of lange termijn problemen ...
Veel mensen denken dat het belangrijk is om energie op te sparen. Als er een belangrijke dag aankomt, bijvoorbeeld een huwelijk van een familielid, doen ze zo min mogelijk in de week of weken daarvoor. Dat lijkt logisch, maar klopt niet helemaal. Het is te vergelijken met trainen voor een sportwedstrijd: een sporter zorgt juist dat hij fit is voor de wedstrijd in plaats van weken lang rust te houden zodat hij zijn energie kan inzetten voor de wedstrijd. Revalideren is wat dat betreft vergelijkbaar met sporten.
Bedrust zorgt ook niet voor meer energie. Een goede nachtrust is belangrijk en over de aanpak van een verstoorde nachtrust (lees hier). Echter, overdag slapen of bedrust houden om meer energie te krijgen werkt averechts. Te veel bedrust zorgt voor verminderde spierkracht, duizeligheid bij opstaan en vermoeidheidsklachten, ook in gezonde mensen. Het is soms moeilijk, maar juist goed om in beweging te blijven.
Vermijding
Door de klachten zijn er veel mensen die zaken gaan vermijden. Dit kan te maken hebben met schaamte, bijvoorbeeld angst om in een supermarkt een aanval van klachten te krijgen, waarbij iedereen het ziet. Of met angst voor letsel, bijvoorbeeld angst om alleen de deur uit te gaan en te vallen.
Het is begrijpelijk dat je als patiënt op zoek gaat naar factoren die de symptomen beïnvloeden en probeert die te verminderen. Maar vermijding zelf kan een in stand houdende factor worden. Zeker als het gaat om het vermijden van prikkels (geluid, licht): de hersenen raken gewend aan de situatie met minder prikkels en worden juist hoe langer hoe gevoeliger.
Het gevaar bestaat in een neerwaartse spiraal terecht te komen, waarbij heel veel dingen in uw leven in het teken gaan staan van de klachten. Daarmee worden de klachten slechter in plaats van beter.
Behandelplan
Om te gaan revalideren kan er een behandelplan gemaakt worden. Dat kunt u zelf doen, maar vaak werkt het beter als je dat doet met een behandelaar (oefentherapeut, fysiotherapeut, ergotherapeut, psycholoog, psychiater of revalidatie-arts). Het is daarbij belangrijk om realistische doelen te stellen en steeds een stapje meer te gaan doen. Het plan is erop gericht om uiteindelijk een opwaardse spiraal te verkrijgen, zonder vermijding.